یک دهه تحقیقات و مطالعــات پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران در حوزه ســرطان و مقــایسه آن با کشورهــای منطقه و جهــان (2006-2015)

چکیده زمینه: بررسی تولیدات علمی، ابزار مناسبی برای سیاست‏گذاری و برنامه‏ریزی صحیح و شناخت وضعیت گذشته را فراهم آورده و موجب هدف‏دارکردن حرکات علمی و تعیین اولویت‏های پژوهشی و شناسایی نقاط ضعف و کمبودهای موجود می‏شود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و کیفی مقالات و مدارک علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه سرطان صورت گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر به روش پیمایشی-توصیفی (مقطعی) و با استفاده از ابزارهای علم سنجی صورت گرفته است. جامعه آماری مطالعه حاضر را 9289 مقاله و مدرک علمی پژوهشگران کشورمان در حوزه سرطان تشکیل می‏دهند که طی سال‏های 2015-2006 در مجلات متعلق به پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس منتشر و نمایه شده‏اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‏افزارهای SPSS، NodeXL و VOSviewer استفاده شده است. یافته‏ ها: یافته‏ها نشان داد که تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه سرطان طی یک دهه اخیر از رشدی سالیانه 25 درصدی برخوردار بوده است. همچنین ضریب همکاری علمی بین‏المللی مقالات و مدارک علمی حوزه سرطان 3/19 درصد بوده است. دانشگاه‏های علوم پزشکی تیپ برتر از مهمترین مراکز تولید کننده مدارک علمی و پژوهشگران کشورهای صنعتی و توسعه‏یافته جهان از مهمترین شرکای متخصصان ایرانی در تولید علم مشترک بوده‏اند. همچنین تحقیقات و مطالعات صورت گرفته در برخی حوزه‏های علم سرطان از قبیل سرطان سیستم صفراوی، رحم و کودکان در سطح قابل قبولی قرار نداشته است. نتیجه‏ گیری: هر چند به لحاظ کمی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی طی سال‏های اخیر رشد نسبتاً قابل قبولی داشته ولی به لحاظ کیفی این مقالات در مجلات معتبر و با کیفیت بالا منتشر نشده‏اند. حمایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‏های علوم پزشکی وابسته به آن از محققان و متخصصان پزشکی، افزایش تعاملات و ارتباطات علمی پژوهشگران ایرانی با همکاران خارجی‏شان، افزایش بودجه‏های مربوط به تحقیق و پژوهش، فراهم نمودن امکانات آزمایشگاهی و برگزاری دوره‏های آموزشی شیوه‏های نگارش مقالات علمی جهت افزایش سطح کمی و کیفی مقالات علمی، لازم و ضروری بنظر میرسد. واژگان کلیدی: سرطان، تولیدات علمی، مطالعات تطبیقی، علم‏سنجی، پایگاه اطلاعاتی، ایران، اسکوپوس